امید ایرانی ها به اصلاحات پس از انتخابات ریاست جمهوری

حسن روحانی بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، فورا، میان دو آتش واقع شد. از یک سو، آیت الله های اصول گرا چوب لای چرخش می گذارند و از سوی دیگر، در خارج از کشور، پرزیدنت ترامپ تلاش می کند، علیه ایران اتحاد نظامی به اصطلاح «ناتوی عربی» را تشکیل دهد. آیا روحانی موفق خواهد شد، با ترامپ زبان مشترکی بیابد و در مورد اجرای اصلاحات رادیکالی در داخل کشور به قراری برسد؟  

خبرگزای «فارس» خبر داده که آیت الله ابراهیم رئیسی، دادستان کل سابق ایران، که در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورده است، روز دوشنبه، از شورای نگهبان بررسی اطلاعات پیرامون تخلفات در انتخابات را درخواست کرد. برای نمونه، ستاد انتخاباتی دادستان کل سابق ایران در روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد که در برخی از حوزه های رای گیری برگه های رای گیری به پایان رسیده و برگه های جدید رای گیری با تاخیر به حوزه ها ارسال شده اند. افزون بر آن، نام روحانی در برگه های رای گیری با حروف درشت نوشته نشده بود. بعید به نظر می رسد که شکایت رئیسی نتیجه ای به همراه داشته باشد، زیرا فاصله میان آرای او با آرای غالب انتخابات بسیار زیاد است.

پروفسور ولادیمیر ساژین، کامند علمی ارشد انستیتوی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه، در تفسیری برای نشریه «وزگلیاد» خاطر نشان کرد: «اگر به طور ناگهانی، نتایج انتخابات باطل اعلام شود، این اقدام، اعتراضات اجتماعی گسترده ای مانند سال ٢٠٠٩ میلادی، را به همراه خواهد داشت». گفتنی است که در آن ایام، اعتراضات بعد از اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد آغاز شد.

به نوشته نشریه «وزگلیاد»، روز شنبه، پرزیدنت حسن روحانی ٦٨ ساله که ٥٩ درصد از جمع آراء را کسب کرده بود، در انتخابات ریاست جمهوری پیروز اعلام شد و بدین ترتیب، برای دوره دوم این مقام را از آن خود کرد. رئیسی، نزدیک ترین رقیب وی، فقط ٣٩ درصد از جمع آراء را کسب کرد. در انتخابات ریاست جمهوری در مجموع چهار نامزد شرکت داشتند: علاوه بر روحانی و رئیسی، مصطفی هاشمی طبا، وزیر صنایع سابق ایران، و مصطفی آقا میر سلیم، نامزد اصول گرایان.

در این میان، دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا، در سخنرانی خود قبل از برگزاری اجلاس عرب – اسلام – امریکا در ریاض، اعلام کرد که ایران «از لبنان تا عراق و یمن سلاح ارسال می کند، تروریست ها و شبه نظامیان و دیگر گروه های افراط گرا را که بذر تخریب و هرج و مرج را در کل جهان می افشانند»، آموزش می دهد. ترامپ در ادامه افزود که رژیم بشار اسد با حمایت ایران، «دست به جرم و جنایات غیر قابل تصوری» در سوریه زده است. او ضمن اعلام نام ایران به عنون پشتیان مالی اصلی ترور، درباره تشدید انزاوی بین المللی ایران فرا خوانی کرد.

جمع روسای جمهوری امریکا چندان علاقه ای به ایران نداشته اند، اما یک چنین فعالیت ضد ایرانی مانند، فعالیت ترامپ، دور از انتظار بوده است. این کارشناس با اشاره به این که هیچ یک از کشورهای خاور نزدیک نمی خواهند شاهد حضور ایران شیعه در سوریه باشند، تصریح کرد: «یکی از اهداف وی – تشکیل بلوک ضد ایرانی در خاور نزدیک است. او در این راستا، از شالوده لازم برای کسب موفقیت نیز برخوردار است». «از این رو، روحانی در پیش برد سیاست خارجی خود دچار مشکلاتی خواهد شد، به ویژه – در امور خاور نزدیک و خاور میانه».

در حال حاضر، ایران به سرمایه گذاری های خارجی و تکنولوژی عالی نیاز دارد. بدون برقراری ارتباط با اروپای غرب، ژاپن و چین، این امر غیر ممکن است. ساژین تصریح کرد: «مهم این است که اتحادیه اروپا تا چه حد از فعالیت ضد ایرانی ترامپ و متحدانش در خاور نزدیک حمایت خواهد کرد».
یوگنی ساتانوفسکی، مدیر انستیتوی خاور نزدیک، معتقد است که ایران در هر صورت، تمامی امکانات خود را به کار خواهد گرفت تا با امریکا ارتباط برقرار کند.

او در تفسیری برای نشریه «وزگلیاد» تصریح کرد: «دولت ایران به موازات پاسخ گویی های تند به مفسده جویی های امریکا، دست به هر کاری نیز می زند تا با امریکا و از جمله، در چارچوب خریدهای هنگفت هواپیماهای بویینگ و لوازم یدکی آنها، ارتباط برقرار کند. صرفنظر از این که چه کسی در ایران بر سر قدرت باشد، شرکت هایی که با «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» - رقبای روحانی در عرصه سیاسی - در ارتباط هستند، هواپیماها را از غرب خریداری کرده اند و نه، روسیه».

النا سوپونینا، مشاور مدیر انستیتوی مطالعات راهبردی روسیه و سیاست شناس، گفت: «ایران برای تعامل متقابل با جامعه بین المللی آمادگی دارد. تجربه های حاصل از سال های گذشته نشانگر این موضوع است». این همصحبت نشریه خاطر نشان کرد: «در حال حاضر، همه چیز به امریکایی ها بستگی دارد». به اعتقاد او، اگر امریکا همچنان، به تلاش خود برای به انزوا کشاندن ایرانی ها ادامه دهد، در آن صورت تمامی فعالیت های روسیه، دولت قبلی امریکا و اروپا پیرامون توافق هسته ای نقش بر آب خواهند شد.

سوپونینا یادآور شد که این کشور با جمعیت بالغ بر ٨٠ میلیون نفر، نقش مهمی در منطقه ایفا می کند. بدون ایران، حل و فصل بسیاری از مسائل غیر ممکن است. سوپونینا تصریح کرد: «این رویکرد ترامپ که به جای حل و فصل مشکلات، به تشنجات دامن می زند، خطرناک است و در خاور نزدیک، در هر صورت، این رویکرد به تمامی مناقشات فعلی چه در سوریه و چه در یمن و دیگر مناطق دامن بیشتری خواهد زد».

جوانان با موزیک به خیابان ها آمدند
به گزارش نشریه Financial Times ، در پی اعلام رسمی پیروزی روحانی، هواداران وی به خیابان های تهران آمدند و شعار می دادند، می رقصیدند، صدای موزیک را بسیار بالا می بردند و به طور مداوم، بوق خودروهای خود را به صدا درمی آوردند. این نشریه خاطر نشان کرده که بسیاری از ایرانی ها امیدوارند که اکنون، روحانی به سوی اطلاحات گام بردارد – به رغم مخالفت های اصول گرایان که در این کشور از قدرت بسیاری برخوردارند.

منبع این نشریه که از خویشاوندان آیت الله علی خامنه ای، رهبر دینی ایران، است، اعلام کرده که ابعاد حمایت از رئیس جمهور، به وی اجازه خواهد داد تا برنامه اصلاحات را به اجرا در بیاورد. این همصحبت در ادامه افزود که نتیجه آن حتی، می تواند «بسیاری از سیاستمداران تندرو را بر آن کند تا در دیدگاه هایشان نرمش به وجود آورند».

نشریه «نیویورک تایمز» نیز نوشته است که ایرانی ها در انتظار بروز اصلاحات در آینده هستند. این نشریه تصریح کرده است: «انتخابات ریاست جمهوری کنونی نشان داد که جامعه ایران طی سال های اخیر، به شدت تغییر کرده است. دسترسی به شبکه های تلویزیونی ماهواره ای، اینترنت و آموزش عالی ممکن شده است و سفرهای بین المللی ارزان تر شده اند، به صورتی که در حال حاضر، اکثریت جامعه ایران را قشر متوسط تشکیل می دهند». این جریانات با ایدئولوژی ضد غربی و تفسیرات تند اسلام در تضاد قرار می گیرند که رئیسی و تمامی ارگان های دولتی آن را مطرح می کنند. رئیسی از توافق هسته ای با غرب نیز به تندی انتقاد کرده است.

اما، ساژین باور دارد: «نباید نه در سیاست داخلی و نه، در سیاست خارجی ایران، در انتظار بروز اصلاحات رادیکالی بود». وی یادآور شد که «در ایران، حتی، پرنده ای بدون اجازه رهبر دینی نمی تواند پرواز کند. رئیس جمهور ایران در اقداماتش با محدودیت های بسیاری مواجه است. او باید در مسیر اصلی گام بردارد که رهبر دینی و نزدیکانش تعیین می کنند».

نویسنده: مارینا بالتاچِوا
منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت ارشاد به نقل از «وزگلیاد» / ٢٢ می ٢٠١٧

لینک اصلی: اینجا

مطالعات ایران و روسیه...